Po inwazji Rosji na Ukrainę argumenty przemawiające za szybkim przejściem na czystą energię zyskały na sile. Unia Europejska importuje obecnie 90% zużywanego przez siebie gazu, z czego około 45% zapewnia Rosja, przy czym poziom tego importu jest różny w poszczególnych państwach członkowskich. Z Rosji pochodzi również około 25% importu ropy naftowej i 45% importu węgla.
– Musimy uniezależnić się od rosyjskiej ropy, węgla i gazu. Nie możemy polegać na dostawcy, który wyraźnie nam zagraża. Musimy działać już teraz, aby złagodzić skutki wzrostu cen energii, zdywersyfikować dostawy gazu na przyszłą zimę i przyspieszyć proces przechodzenia na czystą energię. Im szybciej przestawimy się na odnawialne źródła energii i wodór, w połączeniu z większą efektywnością energetyczną, tym szybciej staniemy się prawdziwie niezależni i opanujemy nasz system energetyczny. Jeszcze w tym tygodniu omówię pomysły Komisji z europejskimi przywódcami w Wersalu, a następnie wraz z moim zespołem będę pracować nad ich szybkim wdrożeniem. – powiedziała Przewodnicząca Komisji Europejskie Ursula von der Leyen
Europa od kilku miesięcy boryka się z problemem wzrostu cen energii, a obecnie niepewność dostaw jeszcze ten problem pogłębia i zmusza do dywersyfikacji dostaw gazu, przyspieszenia wprowadzania gazów odnawialnych oraz zastąpienia gazu w ogrzewaniu i wytwarzaniu energii. Może to zmniejszyć zapotrzebowanie UE na rosyjski gaz o dwie trzecie przed końcem roku.
– Nadszedł czas, abyśmy zajęli się naszymi słabymi punktami i szybko stali się bardziej niezależni w wyborze źródeł energii. Postawmy na energię odnawialną w błyskawicznym tempie. Odnawialne źródła energii są tanim, czystym i potencjalnie niewyczerpanym źródłem energii, a zamiast finansować przemysł paliw kopalnych w innych krajach, tworzą miejsca pracy tutaj. Wojna Putina na Ukrainie dowodzi, jak pilne jest przyspieszenie procesu przechodzenia na czystą energię – dodał wiceprzewodniczący wykonawczy ds. europejskiego zielonego ładu, Frans Timmermans,
Środki nadzwyczajne dotyczące cen energii i magazynowania gazu
Przygotowany przez Komisję Europejską w październiku ubiegłego roku “Zestaw narzędzi dotyczący cen energii” pomógł państwom członkowskim złagodzić wpływ wysokich cen na najbardziej narażonych konsumentów i nadal stanowi ważne ramy dla środków krajowych. Komisja przedstawiła państwom członkowskim dodatkowe wytyczne, potwierdzając możliwość regulowania cen w wyjątkowych okolicznościach, oraz określając, w jaki sposób państwa członkowskie mogą redystrybuować wśród konsumentów przychody z wysokich zysków sektora energetycznego i handlu uprawnieniami do emisji. Unijne przepisy dotyczące pomocy państwa dają również państwom członkowskim możliwość zapewnienia krótkoterminowego wsparcia przedsiębiorstwom dotkniętym wysokimi cenami energii oraz zmniejszenia ich narażenia na niestabilność cen energii w perspektywie średnio- i długoterminowej. Po zakończeniu konsultacji w sprawie ukierunkowanych zmian wytycznych dotyczących pomocy państwa w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji Komisja będzie również konsultować się z państwami członkowskimi w sprawie potrzeby i zakresu nowych tymczasowych ram prawnych w zakresie pomocy państwa w sytuacjach kryzysowych, aby przyznać pomoc przedsiębiorstwom dotkniętym kryzysem, w szczególności tym, które borykają się z wysokimi kosztami energii.
Do kwietnia Komisja zamierza przedstawić wniosek legislacyjny, zgodnie z którym do dnia 1 października każdego roku podziemne magazyny gazu w całej UE muszą być napełnione w co najmniej 90%. Wniosek ten wiązałby się z monitorowaniem i egzekwowaniem poziomów napełnienia oraz uwzględniałby ustalenia dotyczące solidarności między państwami członkowskimi. Komisja kontynuuje dochodzenie w sprawie rynku gazu w odpowiedzi na obawy dotyczące potencjalnych zakłóceń konkurencji ze strony operatorów, zwłaszcza Gazpromu.
Aby zaradzić gwałtownie rosnącym cenom energii, Komisja przeanalizuje wszystkie możliwości zastosowania środków nadzwyczajnych w celu ograniczenia efektu domina, jaki ceny gazu wywołują w cenach energii elektrycznej, takich jak tymczasowe ograniczenia cen. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) i innych opinii na temat korzyści i wad alternatywnych mechanizmów cenowych w celu utrzymania przystępnych cen energii elektrycznej, bez zakłócania dostaw i dalszych inwestycji w transformację ekologiczną.
REPowerEU – wyeliminowanie zależności od rosyjskiego gazu do 2030 roku
Stopniowe uniezależnianie się od paliw kopalnych z Rosji może nastąpić jeszcze przed rokiem 2030. Aby tego dokonać, Komisja proponuje opracowanie planu REPowerEU, który zwiększy odporność systemu energetycznego całej UE w oparciu o dwa filary: dywersyfikację dostaw gazu, poprzez zwiększenie importu skroplonego gazu ziemnego (LNG) i rurociągów od dostawców spoza Rosji, a także większe ilości biometanu i odnawialnego wodoru oraz ich import; oraz, szybsze ograniczenie wykorzystania paliw kopalnych w naszych domach, budynkach, przemyśle i systemie energetycznym, poprzez zwiększenie efektywności energetycznej, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii i elektryfikacji, a także rozwiązanie problemu wąskich gardeł w infrastrukturze.
Pełne wdrożenie propozycji Komisji “Fit for 55” już teraz zmniejszyłoby nasze roczne zużycie gazu kopalnego o 30%, co odpowiada 100 miliardom metrów sześciennych (bcm), do roku 2030. Dzięki środkom przewidzianym w planie REPowerEU moglibyśmy stopniowo wyeliminować co najmniej 155 mld m3 gazu kopalnego, co odpowiada ilości gazu importowanego z Rosji w 2021 roku. Prawie dwie trzecie tej redukcji można osiągnąć w ciągu jednego roku, kładąc kres nadmiernemu uzależnieniu UE od jednego dostawcy. Komisja proponuje współpracę z państwami członkowskimi w celu określenia najbardziej odpowiednich projektów służących osiągnięciu tych celów, w oparciu o szeroko zakrojone prace wykonane już w ramach krajowych planów naprawy gospodarczej i planów odporności.
Źródło: European Commission