Smog w Polsce przez wiele lat był marginalizowany. Władze centralne i samorządowe bardzo często bagatelizowały to zjawisko. Wraz z rosnącą świadomością społeczną, dostępem do informacji i nowych technologii, smog coraz częściej uznaje się za numer jeden wśród problemów trapiących polskie samorządy. Podjęcie efektywnych działań antysmogowych jest wyzwaniem, przed którym stają nasze gminy. Jak zatem skutecznie rozwiązać kwestię smogu?
CO WPŁYWA NA POWSTAWANIE SMOGU?
Z badań prowadzonych przez WHO wynika, że wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie ponad połowę stanowią polskie miasta (33). To obrazuje, jak złym powietrzem oddychamy na co dzień. Niechlubnym rekordzistą jest Żywiec, który dzierży palmę pierwszeństwa. Normy zanieczyszczeń w tym mieście przekroczone są ponad czterokrotnie.
Wbrew stereotypowemu myśleniu problem smogu nie dotyczy tylko i wyłącznie dużych aglomeracji miejskich, ale również mniejszych miast i miejscowości.
Alarmy smogowe, pokazujące znaczne przekroczenie dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń w powietrzu, regularnie pojawiają się m. in. w Krakowie, Brzeszczach, Rybniku, Kielcach, Żywcu, Warszawie, Poznaniu, Zakopanem, Kalwarii Zebrzydowskiej, Nowym Targu, Skawinie, Zabrzu, Wodzisławiu.
Za powstanie smogu odpowiada pięć emisji:
• emisja niska, będąca wynikiem spalania drewna i węgla,
• emisja transportowa, powstała w procesie spalania paliw w samochodach,
• emisja przemysłowa, będąca efektem działania zakładów przemysłowych (głównie elektrociepłowni),
• emisja wtórna, czyli pył i kurz z ziemi,
• a także emisja napływowa, skutek napływu zanieczyszczeń z innych miejscowości.
SPOSOBY SAMORZĄDÓW NA WALKĘ ZE SMOGIEM
Aby skutecznie podjąć walkę ze smogiem niezbędna jest współpraca nie tylko władz państwowych i lokalnych, ale również mieszkańców.
Brzeszcze
Władze lokalne podjęły wysiłki zmierzające do poprawy jakości powietrza na terenie gminy. Główne obszary działań to przede wszystkim termomodernizacja budynków użyteczności publicznej (m.in. szkół), monitoring powietrza, a także modernizacja urządzeń grzewczych.
Efektem prowadzonych projektów ma być redukcja zanieczyszczeń, a także zwiększenie udziału energii z OZE w bilansie energetycznym.
Wrocław
Zmiany mające na celu redukcję zjawiska smogu prowadzone są wielotorowo. Z jednej strony realizowana jest modernizacja taboru komunikacji miejskiej i rozbudowa siatki połączeń, budowa szybkiej kolej miejskiej, dofinansowanie wymiany pieców węglowych na gazowe lub zasilane innym rodzajem paliwa nieemitujących szkodliwych zanieczyszczeń, termomodernizacja budynków wielorodzinnych i obiektów użyteczności publicznej.
Z drugiej władze lokalne planują przeprowadzenie akcji edukacyjnych dla mieszkańców, a także bardziej restrykcyjnych kontroli i dotkliwszych kar.
Poznań
Aby ograniczyć smog w mieście, samorządowcy postawili na realizację projektów promocyjnych i edukacyjnych. Ich celem jest zwiększenie świadomości mieszkańców na temat szkodliwości palenia węglem, miałem węglowym, eko-groszkiem lub odpadami poprodukcyjnymi. Drugi typ działań to wymiana pieców zasilanych węglem na ciepło systemowe (energia elektryczna bądź gaz). Trzeci rodzaj oddziaływania to wzmożone kontrole straży miejskiej prowadzone wśród mieszkańców miasta.
Rybnik
Władze Rybnika od ponad 20 lat realizują politykę antysmogową. Działania samorządowców skupiają się na modernizacji systemów grzewczych, termomodernizacji budynków, modernizacji kotłowni w obiektach użyteczności publicznej, rozbudowie sieci ciepłowniczej, akcjach edukacyjno-informacyjnych skierowanych do mieszkańców gminy.
PODSUMOWANIE
Ze smogiem zmaga się coraz większa liczba polskich samorządów. Bardzo często podejmują one nierówną walkę i są w tej walce osamotnione.
Aby skutecznie eliminować zjawisko smogu musi wystąpić synergia pomiędzy działaniami podejmowanymi przez samorządy, a działaniami realizowanymi przez obóz rządowy. Nie da się wyeliminować tego problemu bez wsparcia władz centralnych, które w większym stopniu powinny kłaść nacisk w ustawodawstwie na wdrażanie rozwiązań proekologicznych. Niestety, nadal bardzo często mimo znacznie przekroczonych norm zanieczyszczeń, problem smogu jest bagatelizowany.
