Kurczące się zasoby naturalne, zwiększający się efekt cieplarniany oraz smog coraz częściej spowijający polskie miasta, wymusza konieczność poszukiwania alternatywnych rozwiązań w zakresie transportu zbiorowego.
Nie bez znaczenia w tym aspekcie pozostają również wahające się ceny ropy naftowej oraz kwestia uniezależnienia dostaw tego surowca.
Wielu ekspertów postuluje wprowadzenie w większym zakresie alternatywnych rozwiązań napędowych w komunikacji zbiorowej. Już dziś spora część miast promuje te projekty wdrażając u siebie politykę zrównoważonego transportu.
Czym jest zrównoważony transport?
Zgodnie z definicją przyjętą przez Komisję Europejską zrównoważony transport to taki, który:
• zapewnia dostępność celów komunikacyjnych w sposób bezpieczny, niezagrażający zdrowiu ludzi i środowisku w sposób równy dla obecnej i następnych generacji;
• pozwala funkcjonować efektywnie, oferować możliwość wyboru środka transportowego i podtrzymać gospodarkę oraz rozwój regionalny;
• ogranicza emisje i odpady w ramach możliwości zaabsorbowania ich przez ziemię, zużywa odnawialne zasoby w ilościach możliwych do ich odtworzenia, zużywa nieodnawialne zasoby w ilościach możliwych do ich zastąpienia przez odnawialne substytuty, przy minimalizowaniu zajęcia terenu i hałasu.
Politycy unijni kładą duży nacisk na ekologiczny wymiar transportu i szersze stosowanie alternatywnych źródeł energii. Państwa członkowskie Wspólnoty zobligowane są do tego, aby wdrażać te wytyczne i modernizować krajowy transport.
Rodzaje paliw alternatywnych
Transport drogowy jest aktualnie jednym z najpopularniejszych, a jednocześnie najbardziej negatywnie oddziałującym na środowisko. W dużych miastach za większość zanieczyszczeń (dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, benzen) odpowiadają pojazdy spalinowe, w tym autobusy.
Wiele miast zaczyna wdrażać nowe projekty transportowe, wpisujące się z jednej strony w aktualnie realizowaną politykę zrównoważonego rozwoju, a z drugiej odpowiadające na potrzeby mieszkańców. Modernizują swój tabor i autobusy zasilane dotąd ropą naftową, zastępują pojazdami napędzanymi paliwami wtórnymi.
Do alternatywnych form napędu można zaliczyć:
Napęd hybrydowy
Napęd hybrydowy, czyli połączenie silnika elektrycznego ze spalinowym jest technologią dobrze znaną, choć jeszcze nie w pełni wykorzystywaną w transporcie miejskim. Jego główną zaletą jest obniżenie spalania i emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Zastosowanie tego rodzaju napędu pozwala na ciche, ekologiczne i ekonomiczne ruszanie, za które odpowiada silnik elektryczny. Minusem hybryd jest zwiększenie wagi pojazdu, wysokie koszty serwisu, wysoki stopień skomplikowania całej instalacji.
Napęd gazowy
Choć gaz ziemny nie jest paliwem odnawialnym, to dzięki bardzo niskiej emisji cząstek stałych zaliczany jest do ekologicznych i przyjaznych środowisku. Coraz częściej wykorzystywany jest w taborach autobusowych miejskich przewoźników. Jako plus tego rozwiązania można wskazać również niższe koszty eksploatacji w porównaniu do silników wysokoprężnych oraz bezpieczeństwo użytkowania. Ponadto takie silniki są znacznie cichsze. Minusy to wysokie koszty instalacji oraz praktycznie brak specjalistycznej infrastruktury służącej do tankowania takich pojazdów. Do tego należy dodać skomplikowaną procedurę rejestracyjną, stosunkowo niewielki zasięg, a także ograniczony dostęp do serwisu.
Napęd elektryczny
Napęd elektryczny w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu. Z powodzeniem zaczyna być stosowany w transporcie osobowym, a także miejskim. Coraz większa liczba producentów autobusów ma swojej ofercie pojazdy napędzane silnikami elektrycznymi. Niewątpliwą zaletą tego typu napędu jest bezemisyjność, niezawodność, znaczna redukcja hałasu. Do wad z pewnością należy zaliczyć zwiększenie wagi pojazdu poprzez zastosowanie akumulatorów, cenę oraz niewystarczający zasięg. Dlatego wielu konstruktorów podejmuje prace mające nie tylko wydłużyć dystans na jednym ładowaniu, ale również znacznie je przyspieszyć.
Czynniki rozwoju zrównoważonego transportu miejskiego
Zainteresowanie zrównoważonym transportem i alternatywnymi rodzajami paliw wymusza niejako społeczeństwo. Emisje spalin, hałas, zanieczyszczenia w miasta, a w ich wyniku rozwój różnego rodzaju chorób, spowodował zmianę podejścia władz municypalnych do kwestii transportu zbiorowego. Wynikiem jest zastępowanie w coraz większym zakresie dotychczas eksploatowanych pojazdów, tymi o napędzie przyjaznym dla środowiska. Celem jest redukcja negatywnego oddziaływania miejskiej komunikacji zbiorowej na środowisko naturalne, a także zdrowie lokalnych społeczności.
Szersze zastosowanie paliw alternatywnych wymaga podjęcia wysiłku ze strony władz centralnych, a także samorządowych. Choć nadal dominuje tradycyjny napęd w postaci silników diesla, to coraz częściej władze miejskie decydują sie na zakup pojazdów o napędach hybrydowych, gazowych, czy elektrycznych.
Trend ten, dopiero zapoczątkowany będzie się w najbliższych latach rozwijał. Już dziś większość dużych aglomeracji wymaga od miejskich przewoźników stosowania paliw przyjaznych środowisku. Nie należy zapominać również o mieszkańcach. W tym aspekcie istotna wydaje się być również zmiana postaw, ponieważ nadal w zdecydowanej większości przypadku zamiast komunikacji zbiorowej wybierają własny samochód.
