Systemy elektronicznej kontroli i komunikacji mogą być stosowane w projektowaniu skutecznych systemów monitorowania i kontroli zbiórki i przewozu odpadów w gminach, w tym w pojemnikach na odpady. Za pośrednictwem czujników sprzężonych z systemami monitorująo-kontrolnymi śledzony może być poziom napełnienia pojemników i inne procesy w nich zachodzące lub zdarzenia, jak np. kradzież lub zapalenie się odpadów.
Przykładowo, zaawansowane technologie zautomatyzowanej identyfikacji RFID (Radio-Frequency Identification) stosowane w osiedlowych pojemnikach na odpady, identyfikują użytkownika na podstawie jego osobistej karty, rejestrują otwarcie pokrywy pojemnika i wysyłają informacje na temat prawidłowości pozbywania się odpadów do ośrodka przetwarzania i kontroli. Dane takie mogą być sumowane i raportowane dla określonej lokalizacji i przedziałów czasowych, także udostępniane mieszkańcom za pośrednictwem smartfona wraz ze wskazówkami pomocnymi w podejmowaniu decyzji dotyczących sposobów pozbywania się określonych rodzajów odpadów, przyjaznych środowisku. Systemy te, stosujące zaawansowane rozwiązania TIC umożliwiają gminom i mieszkańcom wprowadzanie motywujących programów selektywnej zbiórki odpadów u źródła. Ich zintegrowanie z systemem płatności za odpady, dostarcza dodatkowego bodźca ekonomicznego, pozwalając gminie skutecznie zwiększać poziomy recyklingu. Pilotażowy projekt tego typu wdrażany był m.in. w Rzeszowie w ramach projektu BURBA w latach 2011 – 2013.
Technologia GIS i RFID nie jest jednak celem samym w sobie i aby mogła pełni swoje funkcje i dostarczyć oczekiwanych korzyści musi być funkcjonalnym elementem spójnego systemu monitoringu i kontroli odpadów. Do przykładowych funkcjonalności, jakie może dostarczyć odpowiednie ich wykorzystanie należy:
• możliwość komunikacji online i w czasie rzeczywistym między jednostką samorządową, właścicielem nieruchomości i podmiotem odbierającym i przewożącym odpady, w tym zgłaszania reklamacji i zauważonych nieprawidłowości;
• interaktywne mapy z nieruchomościami objętymi poszczególnymi systemami i punktami odbioru odpadów;
• wyszukiwanie konta konkretnego klienta poprzez wpisanie adresu nieruchomości lub adresu punktu wywozowego;
• wgląd w dane o nieruchomościach i właścicielu nieruchomości, stan konta, aktualne deklaracje i historię wykonanych usług z datą, godziną i wagą odbieranych odpadów;
• dostęp mieszkańców do informacji o systemie poprzez stronę internetową i aplikację mobilną do tzw. panelu klienta.
Przygotowania do wdrożenia takich rozbudowanych systemów zbierania i przetwarzania danych, monitoringu i kontroli, oparte na technologiach RFID i GPS, podjęte zostały m. in w Kielcach. Zobacz: http://www.samorzadoweforum.pl/images/prezentacje/2016/e-nartowska_system-monitoringu.ppt
Nowoczesne technologie, w tym wykorzystujące system danych przestrzennych GIS pozwalają również kontrolować proces wywozu i przewozu odpadów i planować optymalne ekonomicznie trasy przejazdu śmieciarek. Tworzone są mapy ilustrujące przestrzenny rozkład ilości wytwarzanych i transportowanych odpadów oraz miejsc ich przechowywania i zagospodarowywania. Na poziomie gminy technologia GIS pozwala na wykorzystanie baz danych w celu inwentaryzacji nieruchomości z możliwością bilansowania strumienia odpadów zmieszanych i segregowanych, frakcji odpadów organicznych i zielonych. Gmina może również wykorzystywać GIS do corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi w rozkładzie przestrzennym. Technologię GIS można również wykorzystywać do organizacji logistyki i przetwarzania wydzielonych frakcji i surowców wtórnych.